Erklärig vo de Mensche- und Bürgerrächt

D Erklärig vo de Mensche- und Bürgerrächt (Déclaration des Droits de l'Homme et du Citoyen) isch ein vo de Grundtext, mit welem am 26. August 1789 d Demokratii und d Freiheit z Frankriich begründet worde si. 1793 isch ä zweiti, längeri Fassig gschriibe worde.

D Verfasser vo dr Erklärig vo 1789, beiiflusst vo dr Ufklärig und vo dr Doktrine vo de natürlige Rächt, hai scho denn kei Rücksicht gnoh uf dr Stand, won ä Mensch drzue ghört, sondern hai Rächt definiert, wo universell und für alli gliich si. Vili vo dene Ideä hai sich über ganz Europa verbreitet.

Gschicht

Am 24. Mai 1773 isch z Frankriich d „Grande Loge Nationale“ vo de Freimuurer, hüte d „Grand Orient de France (GOdF)“ entstande und für die isch ä Verfassig gschriibe worde. Deren ihri Prinzip si vo der Französische Revolution übernoh worde, mänggisch sogar wort-wörtlig. So isch im enä Rundschriibe vo dr Groossloge 1775 d Wändig „S Gsetz isch der Usdruck vom Wille vo der Allgemeinheit“ (La loi est l'expression de la volonté générale) bruucht worde, wo sich au in der Erklärig vo de Mensche- und Bürgerrächt wiiderfindet.

Noch der Unabhängigkeitserklärig vo de britische Kolonie z Amerika, isch dr Marquis de Lafayette 1777 noch Amerika gange as Freiwillige im Amerikanische Unabhängikeitschrieg, dr Amerikanische Revolution, und het die ersti freiheitligi Verfassig z Amerika, d Bill of Rights vo Virginia, wo vor allem vom George Mason 1776 verfasst worde isch, glehrt kenne. Er het sich au für d Abschaffig vo der Sklaverei iigsetzt. Dr Lafayette isch in d Freimuurerloge vo Morristown ufgnoh worde und spöter isch er z Frankriich Mitgliid vo dr „Contrat Social“-Loge worde.

1789 isch dr Marquis de Lafayette Mitgliid vo de Generalständ worde und het dr Nationalversammlig ein vo de erste Entwürf für än Erklärig vo de Mensche- und Bürgerrächt noch em amerikanische Vorbild vorgleit. D Deklaration, wo sich denn d Nationalversammlig am 26. August 1789 druf geiniget het, isch aber s Resultat vo lange Debatte und unzählige Entwürf und Änderigsadräg gsi, und het nume no wenig mit siim Vorschlag z due gha.

Inhalt

D Erklärig vo de Mensche- und Bürgerrächt het ä Vorwort und 17 Artikel. Si enthaltet die grundlegendste Bestimmige über ä Mensch, siini Rächt und d Nation. Si erklärt, ass es natürligi und unverüsserligi Rächt wie Freiheit, Eigetum, Sicherheit und Widerstand gege Unterdrückig muess ge. Jede Mensch muess gliich si, bsundrigs vor em Gsetz. Au die demokratischi Gwaltedeilig, wo vom Freimuurer und Staatstheoretiker Montesquieu in siim Buech Vom Geist vo de Gsetz gforderet worden isch, isch ä demokratischi Grundforderig. Wie ähnligi Text in dene Ziite het d Erklärig vo de Mensche- und Bürgerrächt numme für Manne (frz. hommes, wo aber au as „Mensche“ cha interpretiert wärde, denn aber nume d Manne gmeint het) gulte und d Fraue nit erwähnt. D Olympe de Gouges het dorum scho 1791 die volli rächtligi, politischi und soziali Gliichstellig für alli verlangt mit ihrer Erklärig vo de Rächt vo de Fraue und Bürgerinne.

D Erklärig vo de Mensche- und Bürgerrächt wird au im Vorwort vo dr Französische Verfassig vom 4. Oktober 1958 zitiert, was bewiist, ass si bis zur hütige Fümfte Republik ihri Bedütig nit verlore het.

Litratur

Baecque, Antoine de; Schmale, Wolfgang und Vovelle, Michel (Hrsg.): L'an 1 des droits de l'homme. Presses du CNRS, 1988
Marcel Gauchet: Die Erklärung der Menschenrechte. Die Debatte um die bürgerlichen Freiheiten 1789. Hamburg 1991
Marcel Gauchet: Menschenrechte. In: Kritisches Wörterbuch der Französischen Revolution'. Bd. 2, hrsg. von François Furet und Mona Ozouf, Frankfurt/M. 1996, S. 1180-1197.

Weblingg

Erklärung der Menschen- und Bürgerrechte im dütschsprochige Wikisource

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Erklärung_der_Menschen-_und_Bürgerrechte“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.